We kunnen echter ook constateren dat er vaak discussies plaatsvinden over zogenoemde feiten. We zien veel napraten, zonder zelf na te gaan hoe het nu werkelijk is.
- Dit stuk is afkomstig uit het boek De toekomst van de zorg en het zorgstelsel Ontwikkelingen, dynamiek en trends in het zorglandschap. Dit boek is geschreven door Emeritus hoogleraar (TU) Guus van Montfoort.
Enkele voorbeelden.
Verpleeghuiscasus
In 2016 sprak de toenmalige staatssecretaris van Volksgezondheid in het NOS Journaal over ‘rotte appelen’ onder de verpleeghuizen en publiceerde hij de zogenoemde zwarte lijst van elf verpleeghuizen. Deze verpleeghuizen waren ‘structureel en langdurig’ onder de maat. De staatssecretaris kondigde een interventieteam aan. In de Tweede Kamer werd uitgebreid gediscussieerd over deze zwarte lijst en dan vooral over ‘falende’ zorgbestuurders (zie Van Montfort, 2019, Essay II, pagina 58, e.v.). Drie maanden later waren zes verpleeghuizen weer van deze zwarte lijst afgevoerd en als normaal goed functionerend bevonden. Hoe is het mogelijk dat een verpleeghuis, dat wat betreft de kwaliteit van zorg structureel en langdurig ver onder de maat is, in drie maanden tijd – ook nog in de zomervakantie – van de zwarte lijst konden worden gehaald? En dan ook nog door de zittende bestuurders. Kortom, wat is de werkelijkheid?Dit waren enkele voorbeelden. In Van Montfort (2022, hoofdstuk IV) is dat verder uitgewerkt. Ik wil nog eens herhalen dat er wel zeker problemen en knelpunten zijn in de zorg. Wachtlijsten voor patiënten, gebrekkige informatie aan patiënten, hoofdstuk niet alles is wat het lijkt. Er is (vaak terecht) geklaag over de sterk toegenomen registratie en administratievelastendruk. Natuurlijk zijn er grote personeelstekorten, een hoog ziekteverzuim en doorstroming. Ook over de personeelstekorten valt nog wel nuancering aan te brengen op basis van CBS-cijfers en wetenschappelijk onderzoek. We komen daar nog op terug. En ook al valt de zorgkostenstijging minder dramatisch uit dan wel wordt gezegd of verwacht, dan nog hebben we – zoals reeds opgemerkt – natuurlijk een prioriteitenstellingsvraagstuk over de keuzes waaraan we de collectieve uitgaven besteden.
Maar de oplossing van deze vraagstukken moeten we niet plaatsen in de context van verkeerde c.q. niet-juiste beelden. Nog veel belangrijker is dat we de oplossing van deze vraagstukken moeten plaatsen in de context van het zich continu ontwikkelende zorglandschap. Een zorglandschap dat verandert door de – voor het beleid van overheid en zorgverzekeraars en (soms/vaak zelfs) van instellingsbestuurders – min of meer autonome dynamiek in de zorg op de werkvloer.
