Zo zullen de kwaliteit, veiligheid en productiviteit toenemen en de complexiteit afnemen. Dit is het gevolg van het feit dat de zorg eindelijk integraal kan worden georganiseerd en overbodig intensief werk verdwijnt door de toepassing van ICT en eHealth.
Ik ga er vanuit dat de opgaande lijn in de geneeskunde, medische zorg en de ziekenhuiszorg, zoals de sector die de afgelopen dertig jaar heeft meegemaakt, verder doorzet. Echter velen in de zorg zijn daar nog niet zo zeker van.
Als er al een plek is waar die toekomst al een beetje zichtbaar wordt dan is dat de Operatieafdeling. Robottechnologie, behandel-technische innovaties, nieuwe hechttechnieken, steeds complexere operaties, maar ook operaties die technisch steeds eenvoudiger worden en niet per se klinisch maar ook goed en veilig poliklinisch kunnen. Zelfs de huisarts komt in beeld en wat te denken van de 1 ½ lijn zorg. Er staat dus veel te gebeuren ook op Operatieafdelingen.
Als ik een beeld probeer te krijgen van het OK-speelveld in Nederland, het aantal operatieafdelingen en -kamers dan levert een zoektocht op Google weinig exacte cijfers op. Dan maar een schatting: Nederland telt in totaal 90 algemene en categorale ziekenhuizen en universitair medische centra , die naar schatting circa 300 ziekenhuislocaties exploiteren. Officiële cijfers zijn niet bekend, althans niet bij mij, maar ik schat het gemiddeld aantal klinische en poliklinische operatiekamers op 7 a 8, omgerekend tussen de 2.100 en 2.400 kamers ligt. Uitgaande van een gemiddelde bruto (holding-kamer-recovery) bezetting van 5 OK-medewerkers per kamer ligt het aantal OK-medewerkers in Nederland ergens tussen de 10.500 en 12.000 fte.
De afgelopen decennia is de opkomst van medische technologie opmerkelijk geweest. In die zin is de operatieafdeling een belangrijke afzetmarkt voor de zorgindustrie. Deze industrie, die wereldwijd samen werkt met universiteiten, wetenschappers en medisch specialisten zit niet stil en komt voortdurend én in steeds sneller tempo met nieuwe technologieën en slimme werkwijzen.
Mede door deze technologieën zijn patiëntenstromen veranderd. Zo nam de complexe zorg in aantal af maar in complexiteit toe; heeft de planbare zorg een vlucht genomen en ‘boomt’; de chronische zorg staat op het punt uit te groeien tot de grootste en duurste groep patiënten die Nederland ooit heeft gekend. 5.3 miljoen Nederlanders hebben één of vaak meerdere chronische aandoeningen. Veel patiënten uit deze groep passeren voor een behandeling die niets met de chronische aandoening te maken heeft de Operatieafdeling.
De Operatieafdeling is dé kweekvijver voor vernieuwing. Medisch specialisten, OK-medewerkers en management moeten keer op keer zorgen dat de technologie adequaat en veilig werkt en zorg dragen voor een verantwoorde en soepele voortgang van de operatie. Echter deze medaille heeft een keerzijde. Hoe integreer je al die technologieën en vernieuwingen op praktische en veilige wijze. Een aantal vragen liggen dan voor.
Welke effecten hebben technologische ontwikkelingen op werkwijzen, deskundigheid, kwaliteit en veiligheid? Kan er voldoende kwaliteit en veiligheid worden gegarandeerd? Hoe organiseer je dat? Kunnen OK-medewerkers en management het tempo van al die technologische vernieuwingen aan? Welke keuzes moeten worden gemaakt? Is er voldoende gekwalificeerd personeel beschikbaar? Ontstaan er nieuwe werkvormen op de OK? Ik ga daar in mijn volgende blogs nader op in.
Henk Handlogten is Adviseur/trainer in Medische en Zorg Model Innovatie, Organisatie Design en Inspirerend Leiderschap. info@handelton.nl / www.handelton.nl
